روش تحقیق علمی چیست؟
یک محقق احتیاج دارد طی یک فرآیند و مسیر علمی، تحقیقات خود را آغاز و نتایج حاصل را ارائه دهد. این تحقیق، خواه یک پروژه دانشجویی، پایان نامه یا تحقیق صنعتی یا جامعه شناختی باشد، محقق باید از ابزارهای معتبر در تحقیق علمی برای تنظیم طرح مطالعه، جمعآوری دادهها و معنا بخشیدن به یافتههای خود، استفاده کند. جمعآوری دادهها و تجزیه و تحلیل آنها همان روش تحقیق هستند که میتوانند در بسیاری از رشتههای دانشگاهی یا تحقیقاتی استفاده شوند.
این نوشتار، به شما کمک میکند تا یک روش تحقیق علمی مناسب را انتخاب و پروژه تحقیقاتی خود را راه اندازی کنید. تمرکز این راهنما روی دو مورد از محبوبترین روشهای جمعآوری دادههای تحقیقاتی است.
- نظر سنجی
- مصاحبه
گامهای اولیه برای ایجاد یک طرح تحقیق علمی در ادامه متن توضیح داده شده است.
گام اول: تعریف یک موضوع و ایجاد یک سوال در تحقیق علمی
- اگر هنوز موضوعی ندارید، موضوعی را انتخاب کنید که برای شما جالب است.
- اگر موضوع به شما اختصاص داده شده است، وظایف خود را با دقت مرور کنید تا مطمئن شوید موضوع متناسب با دامنه کار در اختیار دارید.
- آنچه راجع به موضوع خود میدانید و سوالاتی که پیرامون آن برایتان پیش آمده است را مشخص کنید.
- نکات بیشتری در مورد حوزه تحقیقاتی خود کسب کنید تا بتوانید محدوده موضوع خود را به طور کامل تعیین کنید.
گام دوم: یافتن منابع اطلاعاتی و مرور ادبیات موضوع
- با اطلاعات کلی پیش زمینهای در حوزه تحقیق علمی مربوطه شروع کنید: به عنوان مثال مقالات جستجوی گوگل، روزنامه و مجله.
- به دنبال اطلاعات تخصصی باشید: به عنوان مثال مقالات علمی و کتابها از طریق پایگاه داده کتابخانه.
- در صورت نیاز، کتابهای مرجع در حوزه مورد بحث را با راهنمایی کتابدار دریافت و مطالعه کنید. البته استفاده از تجربیات یک فرد متخصص حوزه میتواند بسیار مفید باشد.
- برای جستجوی منابع کتابخانه، انتخاب و ارزیابی منابع، نکات بیشتری را از کتابدار خود در حوزه تحقیق علمی مورد نظر بخواهید.
نکات اصلی در حوزه طراحی و روش تحقیق علمی
در ادامه متن به بعضی از سوالات در مورد روش تحقیق پاسخ خواهیم داد. این سوالات و پاسخهای مربوطه، میتواند نکات اصلی و تاریک در حوزه طراحی و روش تحقیق را روشن کند.
تفاوت طراحی تحقیق و روش تحقیق علمی چیست؟
طراحی تحقیق، الگویی است برای پاسخ به سوالات تحقیق شما. روش تحقیق، استراتژی مورد استفاده برای اجرای آن طرح است. طراحی و روش تحقیق متفاوت اما نزدیک به هم هستند، زیرا طراحی خوب تحقیق، تضمین میکند که دادههای بدست آمده، به شما کمک میکند تا به طور موثرتری به پرسشهای تحقیق خود پاسخ دهید.
کدام روش تحقیق را انتخاب کنیم؟
پاسخ سوال بالا به هدف تحقیق شما بستگی دارد. در حقیقت نوع مسئله و موضوع مورد تحقیق نوع روش تحقیق را مشخص میکند. فرض کنید قرار است تحقیقی در مورد میزان رضایت یا شادمانی مردم از زندگی انجام یا میزان آگاهی دانشجویان نسبت به بازیافت مواد سنجیده شود. هر یک از این موارد احتیاج به روش تحقیق خاص خود دارند.
ابتدا در طرح تحقیق، نسبت به نوع و نحوه جمع آوری دادههای خود تصمیم بگیرید. روشهایی که بیشتر مورد استفاده واقع میشود، شامل موارد زیر است:
- مشاهده/مشاهدات شرکتکنندگان
- نظرسنجیها
- مصاحبهها
- گروههای متمرکز
- آزمایش تجربی
- تجزیه و تحلیل دادههای ثانویه/مطالعه منابع اطلاعاتی
- روشهای ترکیبی (ترکیبی از موارد فوق)
متناسب با هدف تحقیق شما، یک روش خاص میتواند بهتر از روشهای دیگر در صحت نتایج و پیشبرد طرح تحقیقاتی، نقش داشته باشد، زیرا دادههایی که از روشهای مختلف جمع آوری میکنید از نظر کمی و کیفی متفاوت خواهند بود. به عنوان مثال، نظرسنجیها معمولاً پاسخهای نسبتاً کوتاه ارائه میدهند. در حالیکه مصاحبههای کیفی پاسخهای بلند و نسبتاً کاملی را شامل میشوند.
عوامل موثر در انتخاب روش تحقیق علمی
طول دوره اجرای تحقیق و نحوه جمع آوری و تجزیه و تحلیل دادهها موضوعی است که باید همیشه در طراحی تحقیق خود در نظر بگیرید. روش مشاهده یا مصاحبه، اصطلاحاً رویکرد کیفی داشته و به شما کمک میکنند، اطلاعات غنیتری را جمع آوری کنید، اما استفاده از آنها طول زمان تحقیق را افزایش میدهد.
در مقابل، استفاده از یک نظرسنجی به شما کمک میکند تا دادههای بیشتری را به سرعت جمع آوری کنید، که ممکن است فاقد جزئیات باشند. بنابراین، شما باید دوره زمانی برای اجرای تحقیق را به شکلی انتخاب کنید که تعادلی بین نقاط قوت و ضعف مرتبط با هر روش در آن لحاظ شده باشد. به این ترتیب اگر فقط به روش مشاهده اکتفا کنید، ممکن است زمان را فدای دقت کنید و برعکس با مصاحبه، دقت را از دست داده ولی در زمان کوتاهی موفق به دریافت نتایج (احتمالا نادرست) از طرح تحقیقاتی شوید.
اهداف تحقیق پیمایشی
اغلب در یک طرح تحقیقات پیمایشی، نظرسنجیها، طبق روال زیر طراحی و ایجاد میشوند.
- جمع آوری اطلاعات از تعداد کمی از افراد به عنوان نماینده تعداد بیشتری از افراد مورد مطالعه (نمونهگیری). به عنوان مثال، اطلاعات زیر میتواند توسط یک نظرسنجی جمعآوری گردد.
- ویژگیهای رفتار - اخلاق
- اولویتها
- نگرشها و نظرات
- به طور سیستماتیک اطلاعات را از یک جمعیت خاص جمعآوری و تحلیل کند.
- توصیف اطلاعات جمعیتی (به عنوان مثال، سن، جنس، سال تحصیلی، وابستگی)
- ایجاد الگو از جمعیت مورد مطالعه
- توصیف روندهای خارج از موضوع مورد بحث
روش و الگوهای جمعآوری داده
انواع مختلفی از نظرسنجیها برای جمعآوری دادههای مربوط به طرح تحقیقاتی وجود دارد، از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- نظرسنجی تلفنی
- نظرسنجی رو در رو
- پر کردن فرم کاغذی و چاپی
- ایجاد یک فرم برخط (آنلاین) در بستر وب و دعوت از کاربران به منظور نظرسنجی
نظرات شما عزیزان: